Aktualno?›ci

D?‚ug, Zobowi?…zanie:
Pieni?™żne lub rzeczowe ?›wiadczenie d?‚użnika na rzecz wierzyciela. W znaczeniu ekonomicznym zobowi?…zanie powstaje wówczas, gdy zachodzi różnica w czasie pomi?™dzy momentem zaistnienia obowi?…zku zap?‚aty a momentem jego zrealizowania.

D?‚użnik:
Osoba prawna lub fizyczna obowi?…zana do uregulowania wobec innej osoby fizycznej lub prawnej (wierzyciela) zobowi?…zania (d?‚ugu) pieni?™żnego lub rzeczowego, wynikaj?…cego z istniej?…cego mi?™dzy nimi stosunku prawnego.

Komornik:
Pracownik pa?„stwowy powo?‚any do pe?‚nienia czynno?›ci egzekucyjnych i innych wskazanych w ustawach.

Egzekucja S?…dowa:
Postepowanie prowadzone w sprawach cywilnych w celu zaspokojenia wymagalnego roszczenia wierzyciela. Egzekucj?™ s?…dow?… wszczyna si?™ na wniosek wierzyciela, a w pewnych sytuacjach z urz?™du. Podstaw?… wszcz?™cia egzekucji jest tytu?‚ egzekucyjny, czyli dokument stwierdzaj?…cy istnienie i zakres roszczenia np.(orzeczenie s?…dowe) zaopatrzony w tzw. klauzul?™ wykonalno?›ci, która oznacza,? że tytu?‚ uprawnia do egzekucji, np. roszcze?„ pieni?™żnych w drodze zaj?™cia i sprzedaży nieruchomo?›ci (budynki, lokale mieszkalne, ziemia). Organami post?™powania egzekucyjnego s?… s?…d i komornik.

Cesja:
Przelew wierzytelno?›ci, umowa, przez któr?… wierzyciel przenosi swoj?… wierzytelno?›?‡ na inn?… osob?™. Cesja powinna by?‡ dokonana na pi?›mie, jednak wymogu tego nie stosuje si?™ do cesji wierzytelno?›ci z dokumentu na okaziciela. Przedmiotem cesji może by?‡ każda wierzytelno?›?‡, o ile nie sprzeciwia si?™ w?‚a?›ciwo?›ci zobowi?…zania b?…dź przepisom ustawy. Nabywca wst?™puje w prawa wierzyciela z chwil?… zawarcia umowy. Zgoda d?‚użnika nie jest wymagana do ważno?›ci dokonania cesji, jednak powinien on by?‡ o przelewie zawiadomiony, aby wiedzia?‚, komu ma ?›wiadczy?‡. D?‚użnik bowiem może zwolni?‡ si?™ od zobowi?…zania, wykonuj?…c ?›wiadczenia wobec dawnego wierzyciela, do momentu kiedy nie dowie si?™ o cesji lub nie otrzyma pisemnego zawiadomienia o przelewie od dawnego lub nowego wierzyciela.

Hipoteka:
Forma zabezpieczenia wierzytelno?›ci, polegaj?…ca na ustanowieniu rzeczowego prawa na nieruchomo?›ci d?‚użnika, na rzecz wierzyciela w postaci aktu notarialnego wpisanego do ksi?™gi wieczystej. W przypadku nie wywi?…zania si?™ d?‚użnika ze zobowi?…zania wobec wierzyciela, ten ostatni ma prawo do przej?™cia nieruchomo?›ci (lub jej cz?™?›ci) na w?‚asno?›?‡ (wy?‚?…cznie na drodze egzekucji s?…dowej). Wyga?›ni?™cie wierzytelno?›ci zabezpieczonej hipotek?… poci?…ga za sob?… wyga?›ni?™cie hipoteki.

Kompensata - Potr?…cenie:
W skutek potr?…cenia (kompensacji) obie wierzytelno?›ci umarzaj?… si?™ nawzajem do wysoko?›ci wierzytelno?›ci niższej. Ten sposób wyga?›ni?™cia zobowi?…zania może mie?‡ zastosowanie, gdy obie strony s?… jednocze?›nie wobec siebie d?‚użnikiem i wierzycielem z różnych tytu?‚ów. Przedmiotem obu wierzytelno?›ci mog?… by?‡ tylko pieni?…dze lub rzeczy tej samej jako?›ci, oznaczone co do gatunku (art. 498 Kodeksu Cywilnego). Koniecznym elementem jest wymagalno?›?‡ i w zasadzie zaskarżalno?›?‡ obu wierzytelno?›ci. Potr?…cenie może by?‡ umowne lub ustawowe. Wed?‚ug Kodeksu Cywilnego potr?…cenia dokonuj?… si?™ przez o?›wiadczenie z?‚ożone drugiej stronie. Nie wszystkie jednak wierzytelno?›ci mog?… by?‡ umorzone przez potr?…cenie. Ustawodawca okre?›la, które z nich podlegaj?… potr?…ceniu.

Likwidacja:
Zako?„czenie dzia?‚alno?›ci gospodarczej przez podmiot gospodarczy w wyniku nie spe?‚niania przez niego pewnych okre?›lonych uwarunkowa?„ funkcjonowania. W odniesieniu do przedsi?™biorstw, likwidacja oznacza proces zako?„czenia dzia?‚alno?›ci z przyczyn ekonomicznych - przede wszystkim w wyniku niskiej efektywno?›ci gospodarowania, lub z innych przyczyn, np. dla celów prywatyzacji, z uwagi na wymogi ochrony ?›rodowiska itp. Proces likwidacji organizuje i przeprowadza likwidator powo?‚ywany przez w?‚a?›ciciela przedsi?™biorstwa (w odniesieniu do przedsi?™biorstw pa?„stwowych - organ za?‚ożycielski), który na okres likwidacji przejmuje obowi?…zki i uprawnienia wszystkich organów przedsi?™biorstwa.

Nakaz Zap?‚aty:
Rodzaj szczególnego post?™powania w formie uproszczonej, za pomoc?… którego wierzyciel ż?…da od domniemanego d?‚użnika zap?‚acenia ż?…danej kwoty. Ten typ post?™powania może by?‡ zastosowany tylko wtedy, gdy wierzytelno?›?‡ jest stwierdzona dowodem dokumentu. Od nakazu zap?‚aty, d?‚użnikowi przys?‚uguje wniesienie sprzeciwu. Sprzeciw d?‚użnika otwiera? post?™powanie kontradyktoryjne, podczas którego strony s?… wys?‚uchiwane.

Należno?›?‡:
Uprawnienie osoby fizycznej lub prawnej do otrzymania w okre?›lonym terminie okre?›lonego ?›wiadczenia rzeczowego lub pieni?™żnego od innej osoby fizycznej lub prawnej. W rachunkowo?›ci podmiotów gospodarczych, należno?›ci s?… kategori?… wy?‚?…cznie pieni?™żn?… i oznaczaj?… wszelkie przewidywane przychody ?›rodków pieni?™żnych, stanowi?… aktywa podmiotu gospodarczego.
Powstanie należno?›ci jest efektem prowadzonej dzia?‚alno?›ci gospodarczej i poprzedza przyp?‚yw ?›rodków pieni?™żnych do podmiotu gospodarczego. Można je podzieli?‡ wed?‚ug różnych kryteriów, w?›ród których do najważniejszych należ?…:

• obszar rozlicze?„ - należno?›ci krajowe i zagraniczne;
• termin p?‚atno?›ci -? należno?›ci krótkoterminowe i d?‚ugoterminowe;
• stopie?„ wymagalno?›ci - należno?›ci prawid?‚owe (terminowe) i przeterminowane (przedawnione);
• tytu?‚ powstania - należno?›ci z tytu?‚u dostaw, robót i us?‚ug, wyp?‚aconych zaliczek, kar umownych, karnych odsetek itd.;
• osoba d?‚użnika - należno?›ci od odbiorców produktów i us?‚ug, od pracowników, budżetowe itd.;
• stopie?„ realno?›ci - pewne, w?…tpliwe, sporne, nie?›ci?…galne;

Przeci?™tny okres regulowania należno?›ci - tj. czas od momentu ich powstania do momentu wp?‚ywu ?›rodków pieni?™żnych z tytu?‚u danej należno?›ci - nazywa si?™ cyklem należno?›ci i jest wykorzystywany w analizie sytuacji finansowej podmiotów gospodarczych.

Odsetki:
Artyku?‚ 359 Kodeksu Cywilnego stanowi, że odsetki s?… ?›wiadczeniem ubocznym i należ?… si?™ tylko wtedy, gdy wynika to z czynno?›ci prawnych lub z ustawy, z orzeczenia s?…du lub decyzji innego w?‚a?›ciwego organu. Jeżeli wysoko?›?‡ odsetek nie jest w inny sposób okre?›lona, należ?… si?™ odsetki ustawowe. Wysoko?›?‡ odsetek ustawowych okre?›la rozporz?…dzenie Ministra Finansów. Jest to zwykle wynagrodzenie? za korzystanie z cudzych pieni?™dzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku. Jest ono obliczane wed?‚ug okre?›lonej stopy procentowej, tzn. w stosunku do wysoko?›ci kapita?‚u i w stosunku do czasu korzystania z niego. Odsetki s?… p?‚atne periodycznie. Maj?… one charakter ?›wiadczenia ubocznego w stosunku do ?›wiadczenia g?‚ównego, b?™d?…cego w?‚a?›ciwym przedmiotem zobowi?…zania.

Post?™powanie Likwidacyjne:
Post?™powanie, które poprzedza wydanie decyzji o likwidacji przedsi?™biorstwa pa?„stwowego. W Polsce może by?‡ wszcz?™te na wniosek rady pracowniczej lub organu za?‚ożycielskiego, który postanawia o wszcz?™ciu postepowania naprawczego, powo?‚uj?…c równocze?›nie zespó?‚ przygotowawczy. Zadaniem tego zespo?‚u jest przedstawienie opinii w sprawie likwidacji przedsi?™biorstwa. Postanowienie organu za?‚ożycielskiego oraz opinia zespo?‚u przygotowawczego s?… przedstawiane zwi?…zkom zawodowym i radzie pracowniczej w celu poznania ich stanowiska. Na podstawie zebranych opinii i stanowisk organ za?‚ożycielski wydaje zarz?…dzenie o likwidacji, które rozpoczyna okres post?™powania likwidacyjnego. Post?™powanie to ko?„czy si?™ rozdysponowaniem ca?‚o?›ci mienia przedsi?™biorstwa? oraz wyrejestrowanie go z rejestru przedsi?™biorstw pa?„stwowych. W okresie postepowania likwidacyjnego, przedsi?™biorstwo dzia?‚a z regu?‚y pod dotychczasow?… nazw?…, uzupe?‚nion?… wyrazami "W Likwidacji". Postepowanie likwidacyjne prowadzi wyznaczony przez organ za?‚ożycielski likwidator, wykonuj?…cy prawa i obowi?…zki dotychczasowego dyrektora przedsi?™biorstwa. Likwidator ma obowi?…zek przeprowadzi?‡ faktyczn?… likwidacj?™ przedsi?™biorstwa, obejmuj?…c?…: sprzedaż lub inne rozdysponowanie mienia przedsi?™biorstwa, sp?‚acenie wierzycieli, rozwi?…zanie stosunku pracy z pracownikami przedsi?™biorstwa.

Post?™powanie Uk?‚adowe:
Postepowanie, które przeprowadza si?™ w sytuacji, gdy przedsi?™biorstwo na skutek wyj?…tkowych i niezależnych od niego okoliczno?›ci zaprzesta?‚o lub przewiduje, że w najbliższym czasie zaprzestanie p?‚acenia d?‚ugów. Post?™powanie uk?‚adowe prowadzone jest w celu zawarcia uk?‚adu z wierzycielami przedsi?™biorstwa, przez które rozumie si?™ wzajemne porozumienie si?™ przedsi?™biorstwa i jego wierzycieli, prowadz?…ce do polubownego zaspokojenia wierzytelno?›ci, osi?…gni?™tego w rezultacie wzajemnych ust?™pstw i kompromisu. Propozycje uk?‚adowe mog?… obejmowa?‡ m.in.: odroczenie sp?‚aty d?‚ugów, roz?‚ożenie sp?‚aty d?‚ugów na raty, zmniejszenie sumy d?‚ugów, wskazanie zabezpieczenia wykonania zobowi?…za?„ d?‚użnika, zamian?™ wierzytelno?›ci na udzia?‚y w przedsi?™biorstwie. Post?™powanie uk?‚adowe jest przeprowadzane przez s?…d i może by?‡ wszcz?™te przed og?‚oszeniem upad?‚o?›ci przedsi?™biorstwa lub w toku post?™powania w przedmiocie og?‚oszenia upad?‚o?›ci. Uk?‚ad przyj?™ty przez zgromadzenie wierzycieli powinien by?‡ zatwierdzony przez s?…d. S?…d wydaje również postanowienie o uko?„czeniu post?™powania uk?‚adowego po stwierdzeniu, że wszystkie zobowi?…zania wynikaj?…ce z uk?‚adu zosta?‚y wykonane. Post?™powanie uk?‚adowe może zapobiega?‡ powstawaniu upad?‚o?›ci przedsi?™biorstwa.

Post?™powanie Upad?‚o?›ciowe:
Postepowanie, które toczy si?™ po og?‚oszeniu upad?‚o?›ci przedsi?™biorstwa. Toczy si?™ ono w s?…dzie, który og?‚osi?‚ upad?‚o?›?‡, i ma na celu równomierne zaspokojenie wszystkich wierzycieli upadaj?…cej spó?‚ki. Czynno?›ci post?™powania upad?‚o?›ciowego pe?‚ni s?™dzia-komisarz, który kieruje tokiem post?™powania oraz nadzoruje czynno?›ci wyznaczonego przez s?…d syndyka masy upad?‚o?›ciowej obejmuj?…cego maj?…tek upad?‚ego przedsi?™biorstwa, zarz?…dzaj?…cego tym maj?…tkiem i przeprowadzaj?…cego likwidacj?™ upad?‚ego przedsi?™biorstwa. Po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu masy upad?‚o?›ciowej i wierzytelno?›ci uprzywilejowanych, s?…d wydaje postanowienie o uko?„czeniu post?™powania upad?‚o?›ciowego. S?…d może umorzy?‡ post?™powanie upad?‚o?›ciowe wtedy, gdy maj?…tek masy upad?‚o?›ciowej nie wystarcza nawet na pokrycie kosztów tego postepowania.

Przelew Wierzytelno?›ci:
Umowa, na mocy której wierzyciel-cedent przenosi na nabywc?™-cesjonariusza wierzytelno?›?‡ przys?‚uguj?…c?… mu wobec d?‚użnika. W wyniku przelewu wierzytelno?›ci przechodzi wi?™c na nabywc?™ ogó?‚ uprawnie?„ przys?‚uguj?…cych dotychczasowemu wierzycielowi, który tym samym przestaje by?‡ zwi?…zany z d?‚użnikiem (art. 509 Kodeksu Cywilnego). Zgoda d?‚użnika na zawarcie umowy przelewu jest potrzebna tylko wtedy, gdy w umowie ?‚?…cz?…cej wierzyciela z d?‚użnikem? wy?‚?…czono możliwo?›?‡ przeniesienia wierzytelno?›ci na osob?™ trzeci?…. Ustawodawca na?‚oży?‚ jednak na zbywc?™ obowi?…zek zawiadomienia d?‚użnika o zbyciu wierzytelno?›ci. Brak zawiadomienia powoduje, że jeżeli d?‚użnik dzia?‚a?‚ w dobrej wierze, to zap?‚ata d?‚ugu dawnemu wierzycielowi b?™dzie skuteczna wobec nowego i spowoduje wyga?›ni?™cie zobowi?…zania. Do formy umowy przelewu wierzytelno?›ci maj?… zastosowanie przepisy ogólne, dotycz?…ce formy czynno?›ci prawnych. Zbywca wierzytelno?›ci ponosi wzgl?™dem nabywcy odpowiedzialno?›?‡ za to, że wierzytelno?›?‡ istnieje, i że ma ona rozmiary wskazane w umowie. Zbywca natomiast nie odpowiada wobec nabywcy za wyp?‚acalno?›?‡ d?‚użnika w chwili przelewu.

Syndyk Masy Upad?‚o?›ciowej:
Osoba fizyczna b?…dź prawna, wyznaczona przez s?…d do zarz?…dzania maj?…tkiem osoby b?…dź instytucji postawionej w stan upad?‚o?›ci. Zadaniem syndyka jest przeprowadzenie post?™powania zmierzaj?…cego do zaspokojenia roszcze?„ wierzycieli (przeprowadzenie post?™powania upad?‚o?›ciowego). Upad?‚y d?‚użnik jest zobowi?…zany wskaza?‡ i wyda?‡ ca?‚y swój maj?…tek syndykowi, który przeprowadza likwidacj?™ aktywów i ustala list?™ wierzycieli oraz przygotowuje podzia?‚ pomi?™dzy nich sumy uzyskanej z likwidacji.

Weksel:
Papier warto?›ciowy, w którym wystawca (b?…dź wskazana przez niego osoba) zobowi?…zuje si?™ do bezwarunkowego wp?‚acenia sumy pieni?™żnej (sumy wekslowej) w oznaczonym terminie na rzecz (osoby, na rzecz lub zlecenia, której ma zosta?‡ zrealizowana p?‚atno?›?‡).
W zależno?›ci od osoby d?‚użnika, wyróżnia si?™ różne rodzaje weksli:

• weksel w?‚asny (sola) - w którym do zap?‚aty zobowi?…zany jest wystawca weksla;
• weksel trasowany - w którym wystawca zleca wskazanej w wekslu osobie (trasatowi), zap?‚acenie okre?›lonej kwoty na rzecz osoby trzeciej (remitenta).

W zależno?›ci od osoby remtente, istniej?… weksle na zlecenie, weksle imienne i na okaziciela.

Wierzyciel:
Osoba fizyczna lub prawna, uprawniona na podstawie powsta?‚ego zobowi?…zania do otrzymania ?›wiadczenia pieni?™żnego? lub rzeczowego od d?‚użnika. Uprawnienie wierzyciela nosi nazw?™ wierzytelno?›ci, a zobowi?…zanie d?‚użnika - d?‚ugu. W obrocie gospodarczym wierzycielem jest podmiot oczekuj?…cy na przychód ?›rodków pieni?™żnych od d?‚użnika.

Wierzytelno?›?‡:
Przys?‚uguj?…ce wierzycielowi uprawnienie do domagania si?™ od d?‚użnika spe?‚nienia ?›wiadczenia pieni?™żnego lub rzeczowego, w obrocie gospodarczym - wszelkie przewidywane przychody ?›rodków pieni?™żnych z różnych tytu?‚ów, np. wyp?‚aconych zaliczek, sprzedaży produktów, wykonanych robót i us?‚ug, rozlicze?„ z budżetem, pracownikami. Powstanie wierzytelno?›ci poprzedza przyp?‚yw ?›rodków pieni?™żnych do podmiotu gospodarczego. Niektóre wierzytelno?›ci korzystaj?… z przywileju pierwsze?„stwa zaspokojenia przed innymi wierzytelno?›ciami (np. wierzytelno?›?‡ Skarbu Pa?„stwa) oraz z różnorodnych form zabezpieczenia i egzekucji.

Windykacja:
Pozas?…dowe lub s?…dowe dochodzenie w?‚asno?›ci, domaganie si?™ czego?› na podstawie obowi?…zuj?…cych przepisów prawa. W praktyce bankowej windykacja ma szerokie znaczenie, któe obejmuje wszelkie pojmowane przez bank dzia?‚ania, maj?…ce na celu zwrot udzielonych kredytów.